Ite , Missa est

[Porfiriusz]

Witam,
niniejszą wiadomosć kieruję przede wszystkim do osób grajacych księży. Na nadchodzacym larpie planowana jest Msza wraz z beatyfikacją. Za inspiracją MGów przygotwałem plan Mszy połączonej z beatyfikacją. Proszę o uwagi i opinie.

Liturgia Limes Mundi
Obrzędy wstępne.
Procesja do ołtarza i śpiew na wejście.
Mszę rozpoczyna kantor lub grupa śpiewających. Oni to na dany im znak rozpoczynają śpiew lub recytację antyfony Introitu: Salve, sancta parens…
Antyfona jest krótka i po niej następuje śpiew psalmu 44:
2 Eructavit cor meum verbum bonum,
dico ego opera mea regi.
Lingua mea calamus scribae velociter scribentis.
3 Speciosus forma es prae filiis hominum,
diffusa est gratia in labiis tuis,
propterea benedixit te Deus in aeternum.
4 Accingere gladio tuo super femur tuum, potentissime,
magnificentia tua et ornatu tuo.
5 Et ornatu tuo procede, currum ascende
propter veritatem et mansuetudinem et iustitiam.
Et doceat te mirabilia dextera tua:
6 sagittae tuae acutae
- populi sub te cadent -
in corda inimicorum regis.
7 Sedes tua, Deus, in saeculum saeculi;
sceptrum aequitatis sceptrum regni tui.
8 Dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem,
propterea unxit te Deus, Deus tuus, oleo laetitiae prae consortibus tuis.
9 Myrrha et aloe et casia omnia vestimenta tua;
e domibus eburneis chordae delectant te.
10 Filiae regum in pretiosis tuis;
astitit regina a dextris tuis ornata auro ex Ophir. -
11 Audi, filia, et vide et inclina aurem tuam
et obliviscere populum tuum et domum patris tui;
12 et concupiscet rex speciem tuam.
Quoniam ipse est dominus tuus, et adora eum.
13 Filia Tyri cum muneribus;
vultum tuum deprecabuntur divites plebis.
14 Gloriosa nimis filia regis intrinsecus,
texturis aureis circumamicta.
15 In vestibus variegatis adducetur regi;
virgines post eam, proximae eius, afferuntur tibi.
16 Afferuntur in laetitia et exsultatione,
adducuntur in domum regis.
17 Pro patribus tuis erunt tibi filii;
constitues eos principes super omnem terram.
18 Memor ero nominis tui
in omni generatione et generatione;
propterea populi confitebuntur tibi in aeternum
et in saeculum saeculi.
W czasie gdy będą śpiewać diakoni i celebrans ruszą w procesji w stronę ołtarza. Dobrze by było gdyby diakoni nieśli świece, a celebras szedł pomiędzy nimi.
Uczczenie Najświętszego Sakramentu
Tuż przed ołtarzem. Zanim jeszcze celebrans się doń zbliży jeden z diakonów, ten na czele, klęka i całuje mensę a nastepnie zbiera z niej naczynie z chlebem z poprzedniej Eucharystii i pokazuje zbliżającemu się celebransowi, ten skinienem daje mu znak, a diakon odkłada naczynie na ołtarz.
Uczczenie ołtarza i pocałunek pokoju
Dalej procesja podchodzi do ołtarza. Celebrans modli się chwilkę, po czym klęka przed ołtarzem i go całuje. Następnie po kolei przekazuje wszystkim znak pokoju poprzez uczynienei krzyża na czole. Wtedy dopiero daje znak kantorowi by przestał śpiewać i zaczął odmawiać Gloria Patris. Celebrans udaje się na swój tron, a gdy kantor dojdzie do miejsca: Sicut erat In principio… Wtedy dopiero reszta procesji podchodzi do ołtarza, całuje go i pozdrawia. Grupują się przed ołtarzem w ładzie i składzie.
Kyrie, Gloria, Modlitwa dnia
Następnie kantor świewa Kyrie Eleison, a na znak dany mu przez celebransa przechodzi do Gloria in excelsis Deo. Celebrans podchodzi do ołtarza i recytuje modlitwę dnia. W tym wypadku będzie to: Famulis tuis…
Beatyfikacja
Po ukończeniu obrzędów wstepnych głos zabiera proboszcz i zwraca się w języku polskim do biskupa z prośbą o beatyfikację kandydata. Przytacza życiorys i mówi o heroicznych czynach, oddaniu Ewangelii. Ma tutaj przedstawić jego sylwetkę i uargumentować przyczyny beatyfikacji.
Biskup po polsku odpowiada i ogłasza wszem i wobec, że taki a taki jest uznany za błogosławionego. Wyznacza też dzień jego kultu w kalendarzu liturgicznym. A dniem będzie 3 lipca.
Potem przynoszone są relikwie i złożone na ołtarzu. Proboszcz dziękuje biskupowi i odchodzi na swoje miejsce. Rozpoczyna się liturgia słowa.
Liturgia słowa
Epistoła, śpiew psalmu i Alleluja
Potem jeden z diakonów podchodzi do pulpitu i czyta Epistołę. W tym wypadku będzie to fragment z księgi mądrości który wybiorę.
Następnie będzie odśpiewany przez kantora graduał, w tym wypadku fragment Pieśni nad Pieśniami:
Ecce iste venit
saliens in montibus,
transiliens colles.
9 Similis est dilectus meus capreae
hinnuloque cervorum.
En ipse stat
post parietem nostrum
respiciens per fenestras,
prospiciens per cancellos.
10 En dilectus meus loquitur mihi:
“ Surge, amica mea,
columba mea, formosa mea, et veni.
11 Iam enim hiems transiit,
imber abiit et recessit.
12 Flores apparuerunt in terra,
tempus putationis advenit;
vox turturis audita est
in terra nostra,
13 ficus protulit grossos suos,
vineae florentes dederunt odorem suum;
surge, amica mea,
speciosa mea, et veni,
14 columba mea, in foraminibus petrae,
in caverna abrupta.
Ostende mihi faciem tuam,
sonet vox tua in auribus meis;
vox enim tua dulcis,
et facies tua decora “.
Po odśpiewaniu graduału jest czas na Alleluja. Po nim zaś kantor recytuje:
Felix es, sacra Virgo Maria, et omni laude dignissima: quia ex te ortus est sol iustitiae Christus Deus noster. Alleluia.
Ewangelia
Diakon mający czytać ewangelię zwraca sie do celebransa o błogosławieństwo i całuje go w pierścień. Następnie podchodzi do ołtarza, całuje Ewangelię. Towarzyszy mu dwóch innych diakonów z zapalonymi świecami. Trzeci ma kadzielnicę. Na ów dzień będzie to fragment Ewangelii św. Łukasza:
In illo tempore: Exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iudae et intravit in domum Zachariae et salutavit Elisabeth. Et factum est, ut audivit salutationem Mariae Elisabeth, exsultavit infans in utero eius, et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth et exclamavit voce magna et dixit: “ Benedicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui. Et unde hoc mihi, ut veniat mater Domini mei ad me?
Ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis, exsultavit in gaudio infans in utero meo. Et beata, quae credidit, quoniam perficientur ea, quae dicta sunt ei a Domino ”.
Et ait Maria: “ Magnificat anima mea Dominum, et exsultavit spiritus meus in Deo salvatore meo”.
Gdy skończy czytać celebrans pozdrawia go słowami: Pax tecum.
Celebrans podchodzi do ołtarza i mówi: Pax vobiscum
Zaś wszyscy mu odpowiadają: Et cum spiritu tuo.
Potem jest Oremus. Pojęcia nie mam skąd go wziąć. Może posłużę się modlitwą św. Bernarda.
Liturgia Eucharystyczna
Ofiarowanie
Przygotowanie ołtarza
Diakon który czytał Ewangelię idzie do ołtarza i rozkłada korporał.
Zbieranie darów od wiernych i śpiew ofertoryjny
Tutaj wydaje mi się wejdzie ktoś i poda dary eucharystyczne. Podaje je celebransowi (na znak jeden z diakonów ściąga mitrę celebransowi zanim ten wstanie) , ten zaś je oddaje na ołtarz zaś kantor śpiewa lub recytuje offertorium: Beata es, Virgo Maria, quae omnium portasti Creatorem: genuisti qui te fecit, et in aeternum permanes virgo.
Umycie rąk
Potem celebrans będąc już w prezbiterium ściąga rękawiczki pontyfikalne i myje ręce w misie z woda którą podaje mu diakon, wraz z lnianym ręczniczkiem.
Przygotowanie darów ołtarza
Diakoni nalewają do kielicha wina i kładą na ołtarzu chleb. Potem wszyscy zajmują miejsca przy ołtarzu.
Modlitwa nad darami
Celebrans odmawia modlitwę nad darami w ciszy (sekreta) i kończy ją głośnym: In seacula seculorum. Zaś diakoni odpowiadają mu: Amen.
Prefacja, sanctus, Kanon eucharystyczny
Potem następuje prefacja, dialog celebransa z diakonami:
C. Dóminus vobíscum.
D. Et cum spíritu tuo.
C. Sursum corda.
D. Habémus ad Dóminum.
C. Grátias agámus Dómino Deo nostro.
D. Dignum et iustum est.
Dalej już mówi tylko celebrans:
Vere dignum et iustum est, æquum et salutáre,
nos tibi semper et ubíque grátias ágere:
Dómine, sancte Pater, omnípotens ætérne Deus:
Et te in beátæ Maríæ semper Vírginis collaudáre,
benedícere et prædicáre.
Quæ et Unigénitum tuum
Sancti Spíritus obumbratióne concépit,
et, virginitátis glória permanénte,
lumen ætérnum mundo effúdit,
Iesum Christum Dóminum nostrum.
Per quem maiestátem tuam laudant Angeli,
adórant Dominatiónes, tremunt Potestátes.
Cæli cælorúmque Virtútes, ac beáta Séraphim,
sócia exsultatióne concélebrant.
Cum quibus et nostras voces
ut admítti iúbeas, deprecámur,
súpplici confessióne dicéntes:
(Dalej następuje Sanctus - mówią/recytują/śpiewają wszyscy wraz z kantorem )
Sanctus, Sanctus, Sanctus Dóminus Deus Sábaoth.
Pleni sunt cæli et terra glória tua.
Hosánna in excélsis.
Benedíctus qui venit in nómine Dómini.
Hosánna in excélsis.
Dalej wszyscy są pochyleni nad ołtarzem a celebrans mówi canon, jeden z diakonów przewraca strony.
Kanon wypowiada tylko celebrans. Zawiera on wspomnienie żywych i świętych oraz przemienienie. Pater noster nie występuje, ale myślę że można go wrzucić. Wtedy by się nicn ie myliło w Mszaale i dobrze by się komponowało z przekazaniem znaku pokoju na poczatku obrzedów Komunii.
Komunia święta
Znak pokoju
Następnie przechodzimy do obrzędów Komunii świętej. Dalej z Mszału celebrans czyta, aż dojdzie do przekazania znaku pokoju. Wtedy przekasuje znak pokoju w postaci pocałunku diakonom. Ci zaś idą do ludu i przekazują kazdemu znak pokoju.
Łamanie chleba i śpiew Baranku Boży
Po przekazaniu znaku pokoju celebrans odłamuje cząstkę chleba i kładzie ją na ołtarzu. Resztę przekazuje diakonowi, który łamie na tyle kawałków ilu jest zebranych. W tym czasie celebrans unosi cześć zostawioną przez siebie na ołtarzu i nastepuje Agnus Dei.
Komunia
Najpierw przyjmuje komunię celebrans od diakona, następnie udziela komunii załodze ołtarza, a potem wiernym. W tym czasie kantor może śpiewać Adoro te devote:
Adóro te devóte, látens Déitas,
Quæ sub his figúris, vere látitas:
Tibi se cor meum totum súbjicit,
Quia, te contémplans, totum déficit.
Visus, tactus, gustus, in te fállitur,
Sed audítu solo tuto créditur:
Credo quidquid díxit Dei Fílius;
Nil hoc verbo veritátis vérius.
In cruce latébat sola Déitas,
At hic látet simul et humánitas:
Ambo támen crédens átque cónfitens,
Peto quod petívit latro pœnitens.
Plagas, sicut Thomas, non intúeor,
Deum támen meum te confíteor.
Fac me tibi sémper mágis crédere,
In te spem habére, te dilígere.
O memoriále mortis Dómini,
Panis vivus, vitam præstans hómini,
Præsta meæ menti de te vívere,
Et te illi semper dulce sápere.
Pie pellicáne, Jesu Dómine,
Me immúndum munda tuo sánguine,
Cujus una stilla salvum fácere,
Totum mundum quit ab ómni scélere.
Jesu, quem velátum nunc aspício,
Oro fíat illud, quod tam sítio:
Ut, te reveláta cernens fácie,
Visu sim beátus tuæ glóriæ. Amen.

Postcommunio
Potem następuje modlitwa po Komunii. Celebrans ubiera do niej mitrę. Modlitwa na ten dzień będzie brzmieć: Suspice, Domine...
Obrzędy zakończenia i wyjście
Następnie celebrans zasiada na tronie i może coś powiedzieć. Ale nie musi. Gdy skończy, lub gdy powiedzieć nie zechce (bo np całość i tak będzie trwała długo) jeden z diakonów woła: Ite Missa est.
Lud mu odpowiada: Deo gratias.
Wtedy też kantor intonuje Te Deum, a celebrans wraz z diakonami opuszcza w procesji kościół. Za nimi idą wierni.

Uwagi końcowe
Zaproponowana powyżej liturgia nie jest autentyczną liturgią średniowieczną, niemniej jednak nosi silne tej znamiona. Starałem się ją tworzyć zgodnie z podręcznikiem B. Nadolskiego poświęconym historii liturgii, wzorując się na średniowiecznej Mszy. Ponadto można tu odnaleźć elementy liturgii trydenckiej jak i współczesnej, o inwencji własnej nie wspominając.
Wszędzie tam gdzie pojawiają sie diakoni mowa jest o innych księżach, nie będących głównym celebransem.
Starałem się maksymalnie wyłączyć lud z liturgii, tak aby całość dało się łatwo przygotować w niewielkim gronie. Bez angażowania połowy larpa.
Zdaję sobie sprawę, że wiele rzeczy jest ciągle do dogrania. Np. dzwonki, przyklęknięcia itd. To będziemy, jak myślę załatwiać w trakcie prób.
Ponadto spora część odpowiedzialności za oprawę liturgiczną ciąży na kantorze a także osobach grajacych na instrumentach. Przypominam że w liturgii średniowiecznej używano liry korbowej, pomortu, harfy i lutni. Możliwe że uda się komuś stworzyć w ramach własnej inwencji ciekawą aranżacię zaproponowanych przeze mnie pieśni.
Jeśli idzie o kazanie. Było ono zwykle wygłaszane przed Mszą, po Mszy lub jako całkiem oddzielne nabożeństwo. Proponuję trzecią opcję, aby od razy nie przytloczyć graczy nadmiarem “siedzenia w kościele”.
Elementy liturgii dnia są zaczerpnięte z Mszału rzymskiego, z dnia 2 lipca, tj. Nawiedzenia św. Elżbiety.
Chyba tyle. Czekam na uwagi.

[Werner]

Hej, Jeśli chodzi o liturgię dnia, to może lepiej użyć liturgii dnia w którym odbywa się beatyfikacja?

Sugeruję przerobić psalmy i czytania na polski, bo nikt nie zrozumie.

Liturgia jest dość długaśna, a melodie pieśni są skomplikowane. Umiesz je zaśpiewać? Będzie czas by nauczyć ich kogokolwiek?
Wywaliłbym obie modlitwy dnia i pieśń nad pieśniami, bo liturgia wyjdzie przynajmniej godzinna i ludzie rozejdą się z nudów.

[Porfiriusz]

Po polsku będzie cięzko. Wtedy nie było języków narodowych w liturgii. Mozna psalmy skrócić i opuścić pierwsze czytanie. Myślę że pół godzinki się wyrobimy.

[Porfiriusz]

Ograniczyć świew do kilku momentów, np wejścia i wyjścia, a resztę recytować.

[Werner]

Wtedy nie było języków narodowych w liturgii.

Kazania były już w językach narodowych.
Clue sprawy jest to, że sens psalmu będzie niezrozumiały. Jeśli będzie po polsku, uczestnicy będą rozumieli modlitwę i fakt dlaczego akurat ten psalm jest danego dnia i komponuje się z czytaniem.

[Porfiriusz]

Kazania nie będzie. Jeśli psalm po polsku to i czytanie po polsku. Łacina dodaje klimatu, lecz jej będzie i tak sporo.

[Werner]

No, a czytanie chciałeś dać po łacinie?

[darth bezjimienny]

Ja co prawda limesowe msze to łukiem a nawet kuszą ale kazania to był sens ówczesnego nabożeństwa, to miało być to show na, który ludność miast i wsi czekała i przybywała aż z zza lasu/gór/rzeki/drugiej strony traktu.

[Porfiriusz]

Jak w opisie. Powinno być po łacinie. Ale to nie są stalowe zasady dla larpa. Wszystko zależy od nas.

[Karmelek]

Gdzie to było... gdzieś na YT był filmik z poprzedniego Limesa, gdzie było po łacinie fajowo to wyszło XD Wątpię, żeby wszyscy w tamtych czasach znali łacinę, a co za tym idzie, wątpię, czy chociaż 5% ludu rozumiało, co mówią XD
Z resztą... kto się tego podejmie, zrobi jak uważa - takie moje zdanie :3
(hmm... trzeba będzie omijać łukiem, bo jeszcze grać nakażą *A*)